Minyatürleştirilmiş “In Vivo Robotik Asistan” anlamına gelen “spaceMIRA” olarak bilinen robot, ABD’de bulunan yaklaşık 400 kilometre aşağıda cerrahlar tarafından uzaktan kumanda edildi. Cerrahlar tarafından Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki laboratuvarda simüle edilmiş doku üzerinde çeşitli operasyonlar gerçekleştirdi.
Bu kilometre taşı, yalnızca acil durumların meydana gelebileceği uzun vadeli insanlı uzay yolculukları için değil, aynı zamanda Dünya’nın uzak bölgelerine de cerrahi hizmet sağlanması için etkileri olabilecek teknoloji geliştirmede ileri doğru atılmış bir adım niteliğinde.
ABD’nin uzayın derinliklerine keşif yapma hedefi, yıllar sürebilecek yolculuk olasılığını da içeriyor. NASA’ya göre, Mars’a gidiş-dönüş yolculuğun tamamlanması yaklaşık iki yıl sürebilir.
UZAY İÇİN TASARLANDI
Uzayda ameliyat yapması için tasarlanan araç yalnızca 0,9 kilogram ağırlığında mikrodalga boyutundaki kompakt tasarımı, onu uzay yolculuğuna uygun hafif bir alet haline getiriyor.
Ameliyatı gerçekleştirmek için cihazın bir kısmı vücuda yerleştiriliyor. Cihaz insan hareketlerini taklit etmek için iki kol kullanıyor.
Bu, Dünyadaki cerrahlara daha küçük eller ve gözler veriyor ve “minimal invaziv” olarak birçok işlemi gerçekleştirmelerine olanak tanıyor.
SpaceMIRA, 30 Ocak’ta Florida’nın Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri İstasyonundan SpaceX Falcon 9 roketine otostop çekti ve 1 Şubat’ta uzay istasyonuna ulaştı.
UZAKTAN AMELİYAT NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda gerçekleşen ameliyat denemesinde lastik bantlarla simüle edilmiş dokuyu robot bir eliyle kontrol etti ve diğer eliyle dokuya kesik attı.
Toplam altı cerrah, robotla uzaktan testler gerçekleştirdi ve ortak bir cerrahi görev olan “doğru doku parçasını basınç altında kestikleri operasyon” başarılı kabul edildi.
Uzayda bir robotu Dünya’dan kontrol etmeye çalışırken karşılaşılan zorluklardan biri gecikme veya komutun gönderilmesi ile robotun onu alması arasındaki zaman farkıdır.
Denemeye katılan cerrahlar gecikmenin saniyenin yaklaşık 0,85’i olduğunu söyledi.
Ameliyat sırasında beş saniye sonsuzluk kadar uzun bir süre olabilir ve yarım saniye bile önem arz edebilir. Gecikmeye rağmen cerrahların görevleri tamamlamayı başardığı duyuruldu.
Nebraska Üniversitesi’nden yapılan açıklamaya göre elde edilen bulgular, kırsal alanlar veya askeri savaş alanları gibi Dünya üzerindeki cerrahi seçeneklerin genişletilmesi açısından da önemli.
